"Masz mało czasu, trzeba dać świadectwo..." Zbigniew Herbert Cztery opowiadania składające się na niniejszy tom tworzą zadziwiający i niezwykle delikatnie kreślący ludzką tragedię "kwadryptyk historyczny" losów kresowych Polaków. Absurdalność zła, "totalność" bezprawia w cywilizacyjnym zderzeniu z "normalną codziennością" wywołują pytanie o wytrzymałość ludzkiej wiary w Opatrzność Bożą nad nimi. Po zbrodniach wojennych z września i października 1939 r., po zimowych deportacjach i zbrodni katyńskiej na 26 tys. oficerów z wiosny 1940 r., zbrodnia na więźniach z Berezwecza i Nikołajewa podczas ewakuacji z więzień latem 1941 r., stanowi zamknięcie "tryptyku zbrodni" sowieckich na Polakach z pierwszego okresu wojny.