Podręcznik Nowe Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka dla klasy 1 został przygotowany z myślą o kształceniu ogólnym w zakresie podstawowym i rozszerzonym w liceum i technikum. Materiał jest ułożony chronologicznie i podzielony na epoki historycznoliterackie. W ramach epok zastosowano podział na jednostki lekcyjne. Treści z nauki o języku są zintegrowane z materiałem literacko-kulturowym. Duży nacisk położono na interdyscyplinarność – przy okazji mówienia o literaturze omawiane są też inne teksty kultury (malarstwo, rzeźba, film, teatr).

Każdy dział rozpoczyna lekcja wprowadzająca w daną epokę literacką, a kończy lekcja powtórzeniowa. Wykład główny przeplatają lekcje z tekstami publicystycznymi lub popularnonaukowymi do ćwiczenia umiejętności wykonywania różnych działań na tekście nieliterackim. Są one poświęcone zagadnieniom związanym z daną epoką literacką. Polecenia do tekstów zostały tak skonstruowane, by rozwijać umiejętności tworzenia wypowiedzi ustnych i pisemnych.

Całość wzbogacają bloki pozwalające zebrać i usystematyzować wiedzę (przewodniki po autorach, lekturach, zjawiskach literackich i kulturowych, treściach z nauki o języku), a także działy „Umiem więcej” zawierające praktyczne wskazówki dotyczące tworzenia poszczególnych form wypowiedzi (interpretacja, rozprawka, wypowiedź ustna itp.) oraz przykładowe zadania wraz z realizacjami.