Bycie Środkowoeuropejczykiem to nie obywatelstwo, ale światopogląd – pisał GyörgyKonrád. Jak Europę Środkową może widzieć czeski dziennikarz? Czeskie sny nie są ani reportażem ani powieścią – to rodzaj historycznego eseju, w którym Pavel Kosatík zmaga się z czeskimi lękami i nadziejami. Inne, nieznane dotąd w Polsce, spojrzenie na Czechy i Czechów – z ich własnej perspektywy. To także inwentarz sąsiedzkich relacji, dowód na to, że geograficzna bliskość bywa tym, co najtrwalej nas od siebie oddala. To metaforyczne przeglądanie się w lustrze jest jednocześnie próbą rewizji narosłych przez lata stereotypów i dowodem ogromnej odwagi, niezbędnej do ich odkrycia. Eseistyka Kosatíka jest świeża, miejscami także niewygodna, ale przez to – prowokująca do spojrzenia na samych siebie z dystansu. Na potrzeby polskiego wydania Czeskich snów autor dopisał dodatkowy rozdział o relacjach polsko-czeskich pt. Sen o Polsce. Narody mają złudzenia. O czeskich złudzeniach Pavel Kosatík napisał wyjątkowy książkowy esej. Pełen erudycji i nieoczywistości. Ten katalog marzeń pokazuje, że chyba każdy naród, nie mając do tego żadnych podstaw, chciałby czuć się lepszy od innych. Mariusz Szczygieł Pavel Kosatík przyjrzał się czeskim wyobrażeniom o innych narodach. W brawurowej, fascynującej i ze swadą napisanej książce pisze o czeskiej historii, mitach i imperialnych marzeniach. Esej Kosatíka pozwala spojrzeć na naszych sąsiadów z mało popularnej w Polsce perspektywy: bez piwa, wojaka Szwejka i pieczątek na pośladkach bohaterki Pociągów pod specjalnym nadzorem. Łukasz Grzesiczak