Książkę, którą mają Państwo w ręku kieruję do szerokiego grona nauczycieli chcących wzbogacić swój warsztat pracy o treści związane z plastyką, wykorzystując je w nauczaniu zintegrowanym i blokowym, szkołach podstawowych oraz gimnazjach masowych, ośrodkach terapeutycznych i kształcenia specjalnego, na wyjazdach, obozach, półkoloniach, w różnorodnych świetlicach szkolnych, terapeutycznych, przykościelnych, oratoriach, w trakcie zajęć pozalekcyjnych, w ramach nauczania sztuki, czyli plastyki i muzyki. Lekturę tej książki polecam również aktywnym matkom, które chętnie bawią się w domowe przedszkole z własnymi dziećmi, chcą uatrakcyjnić, np. imieniny, urodziny, czas ferii i wakacji. Powstała ona z chęci podzielenia się swoimi zainteresowaniami, spostrzeżeniami i osiągnięciami. Z wykształcenia jestem artystą plastykiem, od początku związanym z pracą z osobami niepełnosprawnymi. Szczególnie interesuje mnie proces rozwijania zdolności plastycznych oraz kreatywności u dzieci i młodzieży. Zaproponowałam koleżankom i kolegom nauczycielom przeprowadzenie warsztatów plastycznych, na których zaprezentowałam możliwość wykorzystania w praktyce szeregu technik plastycznych, mało lub wcale nieznanych. Obie części zajęć warsztatowych spotkały się z dużym zainteresowaniem wśród nauczycieli klas początkowych, pracujących w świetlicy oraz realizujących indywidualne nauczanie z uczniami. Owocem tych refleksji jest ta pozycja książkowa, do której lektury serdecznie zachęcam. Myślą przewodnią niniejszej pracy, oprócz walorów kształcąco – terapeutycznych było przedstawienie technik niewymagających dużych nakładów finansowych, a wręcz zrobienie "coś z niczego". Na bazie podstawowych materiałów plastycznych, zbierając surowce wtórne i odpadowe, bacznie obserwując przyrodę i otoczenie, gromadząc sznurki i wełny do tkania, kawałki szkła, piasek, trociny, muszelki, puszki po napojach, pojedyncze guziki, ścinki tkanin, makulaturę, słomę, siano, patyki, itd. można stworzyć wspaniałą pracownię plastyczną dla każdego. Korzystając z tej książki można tworzyć prace, tak różnorodne i wielorakie jak różnorodna jest inwencja młodego człowieka oraz jak różnorodnych materiałów użyje. Uniwersalność niniejszej pozycji polega również na tym, iż proponowane działania plastyczne są skierowane i można je dopasować do każdego wieku oraz poziomu intelektualnego dzieci i młodzieży. Większość z omawianych technik nadaje się do pracy z siedmiolatkami, dziesięciolatkami, jak i z czternastolatkami. Formy, metody, scenariusze zajęć oraz plan pracy edukacyjnej zawarte w poszczególnych rozdziałach były wielokrotnie sprawdzone w praktyce. Z powodzeniem mogę je polecić do pracy z dziećmi i młodzieżą upośledzoną w stopniu lekkim i umiarkowanym, gdyż praktyka nauczyciela w szkole specjalnej wielokrotnie je zweryfikowała. W przypadku terapii przez sztukę osób upośledzonych umysłowo może ona zawierać elementy terapii przez pracę, terapii zajęciowej i rewalidacji. Połączenie swobodnej ekspresji, wytwórczości małych form, rękodzieła artystycznego oraz wszystkich możliwych dziedzin sztuki ludowej, wydaje się być pełnym obliczem arteterapii osób z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Omawiając metody i techniki w pierwszej części skupiłam się na technikach plastycznych znanych z literatury fachowej, w drugiej zaś opisuję kilka autorskich pomysłów, które powstały w oparciu o własne doświadczenia i odkrycia w trakcie pracy. Są to propozycje do wprawienia się w pewnych czynnościach, technikach i działaniach, których znajomość winna towarzyszyć człowiekowi praktycznemu przez okres dzieciństwa, dorastania aż do dorosłego życia. Umiejętności kreatywnego myślenia, tworzenia rzeczy ze zbędnych materiałów to przecież umiejętności cenne również w życiu zawodowym osób dorosłych. W ostatniej części przedstawiam przykładowy plan pracy edukacyjnej, który jest propozycją tematów, materiałów i narzędzi, zadań oraz czasu potrzebnego do realizacji odpowiednich treści, do wykorzystania jako materiał wyjściowy, dopasowując go do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości. W rubryce "ilość" proponuję, moim zdaniem, minimalny czas, który należy poświęcić by opanować dane umiejętności, który może być zweryfikowany. Wybierając pewne zadania, dopasowując je do potrzeb oraz sprawności manualnych danej grupy, można stworzyć własny plan pracy. Bardzo obszerną część książki stanowi zbiór szablonów powstałych w trakcie kilku lat pracy z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi umysłowo w stopniu lekkim i umiarkowanym. Są to wzory do wykonywania papierowych witraży wypełnianych kolorowymi bibułkami, do powielania okolicznościowych pocztówek techniką natryskową, malowania sztucznym śniegiem oraz jednobarwnych ozdób na okna. Wszystkie te szablony zostały sprawdzone a jednocześnie one się sprawdziły w codziennej pracy na lekcjach plastyki, techniki i arteterapii. Serdecznie zapraszam i zachęcam do lektury prezentowanej książki.